„სხვა დროს დამირეკეთ, რა, ახლა დაკავებული ვარ, 1 საათში დამირეკეთ!, ა, ჰო, გამარჯობა, იცი ვერ შეგხვდებით, ბიუჯეტი არ გვაქვს, მხოლოდ მეილით მეკონტაქტეთ, 3 თვეში დამირეკეთ, საერთოდ არ ვგეგმავ რეგიონულ მედიაში რეკლამას, იცით, მე არ ვiღებ გადაწყვეტილებას...”მობილური ტელეფონი გამორთულია ან გასულია მომსახურების ზონიდან“, -  რეგიონულ მედიაში თუ მუშაობ, ასეთი პასუხი ბევრი გაყიდვების აგენტისთვის ნაცნობია.

ეს იმ პასუხთა ნაწილია, რომელსაც მსხვილი ბიზნესკომპანიების მარკეტინგის დირექტორები  ხშირად იძლევიან.

დიდი ბედნიერებაა თუ ყურმილი საერთოდ აიღეს, თუ გიპასუხეს ისეთი ხმით, რომ მარკეტინგი კი არა, საერთოდ დაგავიწყდება, რომ ამ ქვეყანაზე ცოცხალი ხარ.

სამი თვის თავზე თუ  დაურეკავ,   გეტყვიან, ერთი წლის შემდეგო.... დრო კი გადის.

თამამად შეიძლება ითქვას, რომ 2012 წლის 1 ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ რეგიონული მედიის სარეკლამო შემოსავლების მიხედვით არაფერი შეიცვალა.

თუ დავუკვირდებით იმ მონაცემებს, რომელიც სხვადასხვა დროს საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის ვებგვერდზე გამოქვეყნდა, პირიქით, რეგიონული მედია დღეს არსებობისთვის, გადარჩენისთვის იბრძვის.

ახალმა საკანონმდებლო ცვლილებებმა რეგიონული მაუწყებლებს შეუზღუდა ადგილობრივი თვითმმართველობებისგან და გამგეობებისგან დაფინანსების წყაროები, შესაბამისად რეგიონული მედია სარეკლამო შემოსავლების ამარა დარჩა.

განსაკუთრებით მძიმე დღეში აღმოჩნდა რეგიონული სატელევიზო კომპანიების მნიშვნელოვანი ნაწილი.

კანონის მიღება მედიის დამოუკიდებელი განვითარებისთვის ცხადია წინ გადადგმული ნაბიჯია,  დღეს მედია აღარ ფინანსდება დოტაციურად ადგილობრივი ხელისუფლებისგან.

პირველი იმიტომ , რომ მაუწყებლებს და მათ მომხმარებელს ხშირად  მედიანაწარმის გამიჯვნა უჭირდათ დაკვეთილისგან და, ამასთან ერთად, ადგილობრივი ხელისუფლებისგან დოტაციური დაფინანსება აზარმაცებდა მაუწყებლის სტაფს, არ ჰქონდათ მაყურებელსა და მსმენელზე მორგებული   პროდუქციის გაუმჯობესების და შესაბამისად რეიტინგის  გაზრდის სურვილი.

მეორეც, ცალსახად შეუქცევადია  მაუწყებლებს შორის კონკურენციის გაზრდის პროცესი, რაც სამაუწყებლო კომპანიებს აიძულებს,  კონტენტის  და მარკეტინგის გაძლიერებაზე იზრუნონ. წინააღმდეგ შემთხვევში  დარჩებიან  თამაშგარე მდგომარეობაში,  მათ არავინ მოუსმენს, არავინ უყურებს და არავინ მისცემს რეკლამას...მოკლედ, სამაუწყებლო ბაზრიდან განიდევნებიან, მით უფრო ახლა, როცა ახალი გამოწვევაა - ქვეყნიოს ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლა. ეს პერიოდი კი ძალიან მალე დადგება-ერთი წლის შემდეგ.

ცალკე საკითხია რეიტინგების სიზუსტე.

რეგიონული სატელევიზო კომპანიების ბაზარზე დაბნეულობას რეიტინგების შესაბამისობის  მიმართ ეჭვები  იწვევს. თუმცა, ყბადაღებული  “ფიფელ მეტრებით“ რეგიონულ მაუწყებლების რეიტინგი არ იზომება. ძვირადღირებული  სერვისით მსხვილი სატელევიზიო არხები  სარგებლობენ.

რადიოს შემთხვევაში სიტუაცია გაცილებით მარტივადაა. რადიო იაფია, ყველგან მოუსმენ, სადაც არ უნდა წახვიდე და რა მდგომარეობაშიც არ უნდა იყო. თანაც რეკლამას, ხმას, კომპოზიციას ისე მოგასმენინებს, როგორც შენ წარმოგიდენია და არ აგაფარებს სახეზე ბრტყელ კადრს, მაგრამ საქართველოში ამ ყველაზე მოცვად და ძლიერ მედიუმსაც უჭირს.

საქრთველოს რადიო სარეკლამო ბაზრის (რომელიც დაახლოებით წელიწადში 8 მილიონი ლარია) 80 % -ი მსხვილ, რამდენიმე ეროვნულ რადიომაუწყებლს მიაქვს.

რადიოაუდიტორიის კვლევა  გასულ წლებში G-MEDIA პროგრამამ დააფინანსა, რომელიც საერთაშორისო კვლევებისა და გაცვლების საბჭოს IREX - ის დაკვეთით კვლევითმა კომპანია TNS - მა განახორციელა.

რეგიონული რადიოსადგურებისთვის ეს კვლევა დიდი ფუფუნებაა. რომ არა აირექსის დახმარება, რადიოს არ ექნებოდა ზუსტი სურათი, თუ სად, რამდენი, როგორი, რამდენი ხნის განმავლობაში, რატომ და რა  სქესის, ასაკის მსმენელი უსმენს, როგორ არის წარმოდგენილი კონკურენციის შკალაზე.

მაგრამ მხოლოდ ფონდების იმედად და გრანტიდან -გრანტამდე ყოფნა რთულია. მთავრდება გრანტი და თუ მარკეტინგული მხარე ძლიერი არ გაქვს, ვალიდან ვალზე გადის ქართული რეგიონული მედია.

G-MEDIA პროგრამა  სამწუხაროდ დამთავრდა და ახალ კვლევას ვეღარ დაუკვეთავს. ამ არც თუ ისე იაფ სიამოვნებას შესაბამისად რადიომაუწყებლებიც ხშირ შემთხვევაში ვერ უკვეთავენ ისევ იმ მიზეზის გამო, რომ  მაგალითად, რეგიონულ ბაზარზე ბრძოლა გადარჩენისთვის მიდის.

მედია მენეჯერებისთვის კი სხვა ხარჯებია პირველ ადგილზე, იმისათვის,  რომ არ გაჩერდე: ოფისის და ანძების იჯარა, ელექტროენერგიის საფასური, საწვავი, აპარატურის გამართულად მუშაობა, სალიცენზიო გადასახადები და თანამშრომელთა ხელფასი, თავის 20 %-იანი საშემოსავლო გადასახადით...სხვა ათასი წვრილი ხარჯი. ერთი სიტყვით, რეგიონში რადიოსადგურის შენახვა სულ უფრო ძნელი გახდა, თუმცა შესაძლებელი. მთავარია ყურადღება არ მოადუნო და შენი პროდუქტი ზუსტად მოარგო ბაზარს. იცნობდე საკუთარ თავს, მომხმარებელს და მათ საჭიროებებს - იყო გულწრფელი - ბიზნესის ერთ-ერთი კანონიც ხომ ესაა. კარგია, რომ აირექსი ისევ განაგრძობს რეგიონული მედიის მხარდაჭერას, ამჯერად ნაკლები ბიუჯეტით, თუმცა ეფექტური და ამბიციური ახალი M-TAG - ის პროგრამით, რომელიც ხელს შეუწყობს პერსპექტიული და მიზანსწრაფული რეგიონული მედია საშუალებების ძალისხმევას მომგებიან, სიცოცხლისუნარიან ბიზნესად იქცნენ.

მომსახურების ზონიდან ყველა გასული როდია, არიან ბიზნესკომპანიებიც, ვინც რეგიონულ მედიასთან აქტიურად თანამშრომლობენ, თუმცა ეს შემთხვევები ძალიან მცირეა.

დიდი კომპანიები საკუთარ სტრატეგიას სწორად რომ განსაზღვრავდნენ, სარეკლამო ბიუჯეტებს სწორად რომ ანაწილებდნენ და მიზნობრივად უყურებდნენ საკუთარ, არსებულ ადგილს ბაზარზე და იმ  კვლევებს, რომელზეც ზემოთ ვისაუბრე, გაცილებით სხვა სურათი იქნებოდა, ვიდრე ახლა.

არავინ ერჩის მსხვილ რადიოსადგურებს ან ტელეკომპანიებს, თუმცა, როცა მაგალითად გაქვს კომპანია, ქმნი პროდუქტს, რომელიც რეგიონის მოსახლეობაზეა გათვლილი და მსხვილ მაუწყებელში მიგაქვს რეკლამა, ასეთი კომპანიის მარკეტინგის მენეჯერი, “PR”-ი და გნებავთ “TOP - მენეჯმენტი” მინიმუმ უნდა იცნობდეს  ჯერ საკუთარ პროდუქტს და შემდეგ იმ შესაძლებლობებს და რეიტინგს, რომელიც ადგილობრივ ბაზარზე რეგიონულ მედიას აქვს.

ცალკე თემაა, ვინ იღებს გადაწყვეტილებას  რეკლამის მიტანაზე. უამრავ ბიზნეს კომპანიას ეს პროცესი აბსოლუტურად დასახვეწი აქვს. ტელეფონის ყურმილზე პასუხით დაწყებული, როცა,  ხშირ შემთხვევაში „საფლავიდან ამოღებული ხმით“ გპასუხობენ და ყველაზე მთავარით - გადაწყვეტილების მიღებით დასრულებული.

თითქმის ყველა რეგიონულ მაუწყებელს აქვს სირთულე რეკლამის მოპოვების თვალსაზრისით, ეს შესაძლოა მაუწყებლებში მუდმივი,პროფესიული მარკეტინგული და გაყიდვების ჯგუფის არ არსებობით, კონტენტის სისუსტით ავხსნათ და მეორეც, მსხვილ სარეკლამო დამკვეთებს და ინვესტორებს არჩევნების შემდგომაც, ისევ მსხვილ ეროვნულ მაუწყებელში ურჩევნიათ რეკლამის მიტანა.

ეროვნულ მასშტაბზე მაუწყებლობა და კვლევებში საერთო პირველობა კი სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ მთელი ქვეყნის მასშტაბით პირველი ხარ, ან ისე გისმენენ რეგიონში, როგორც მაგალითად დედაქალაქში.

 არჩევნების შემდეგ ქართულ ბიზნეს კომპანიებს ზუსტად ისე ემართებათ ხოლმე, როგორც პოლიტიკოსებს.

თუ მოატყუებ, თუ კარგად არ გააცნობ თავს, თუ არ მიხვალ შენს მიზნობრივ მომხმარებლამდე და სხვა ჯგუფს დაუწყებ ძებნას, რომელიც „ფოჩიანი კანფეტის“ ნაცვლად სხვას არაფერს გპირდება, მომავალში აუცილებლად გახვალ მომსახურების ზონიდან - ბაზრის გარეთ აღმოჩნდები.  

რამაზ სამხარაძე

რადიო ჰერეთის დირექტორი